نامه سرگشاده دبیر انجمن فرهنگی مهرپادین خطاب به ریاست  سازمان اوقاف و امور خیریه کشور: 
قلعه خرگوشی که روزگاری فخر شاه بزرگ صفوی بوده است، اکنون بدل به طویله ­ای برای نگهداری دام گردیده است.
مهریز -یزدفردا :نامه زیر که در اختیار سایت یزدفردا قرار گرفته عینا منتشرمی شود و آمادگی یزدفردا جهت انتشار پاسخ مسئولین را اعلام می داریم
جناب آقای مصلحی
ریاست محترم سازمان اوقاف و امور خیریه
با سلام و احترام
بالغ بر سه ماه است که از دفتر جنابعالی تقاضای وقت ملاقات با حضرتعالی داشته­ ایم تا به نمایندگی از جمعی از دوستداران میراث فرهنگی این مرز و بوم، راجع به راهکارهای احیاء و بهره­ برداری از بناهای تاریخی موقوفه- خاصّه رباط تاریخی موسوم به «قلعه خرگوشی»- هم ­اندیشی نماییم. اما هر بار به سازمان مراجعه نمودیم، به جای اینکه پاسخی روشن راجع به زمان ملاقات از مسئولین دفتر و دبیرخانه­ ی ریاست دریافت داریم، با لحنی تمسخرآمیز ما را به صبر و دعا کردن فرا می­خواندند. در واقع، سرگشاده بودنِ این «دردنامه» از آنروست که بیم آن می­رفت تا مبادا، به لطف مسئولین دفتر و دبیرخانه­­ ی ریاست، به سرنوشت درخواست­ های پیشین انجمن دچار شود.
به هرحال، چنان که احتمالاً مستحضر می­باشید؛ بیشتر رباط­ها و کاروانسراهای تاریخی ایران، بناهایی موقوفه هستند که نیّت واقفان شان، بهره­ گیریِ متردّدین و کاروان­ها از آن­ها به مثابه­ ی استراحتگاه و پناهگاه بوده است. این بناها که در روزگار خود، در زمره­ ی زیباترین و عظیم­ ترین و مستحکم ­ترین بناها بوده و نبض اقتصاد ایرا­ن­ زمین در آن­ها می­ تپید، از آنرو که در روزگار کنونی کاربری خود را از دست داده ­اند، عموماً تبدیل به ویرانه­ هایی متروکه شده­اند که از آن­ها به عنوان مکانی برای استعمال مواد مخدّر و انجام دیگر منکرات، استفاده می­شود، و یا در مواردی دیگر- آنجا که واقف و موقوفه خوش­ شانس­ تر بوده ­اند- بدل به دامداری، مرغداری، کارگاه بلوک­ زنی و امثال آن­ها شده­ اند.
 
جناب آقای مصلحی!
تصور انجمن فرهنگی مهرپادین بر اینست که در نهاد ارزشمند وقف، دو قاعده­ ی بنیادی همیشه حکم فرما بوده و یا لااقلّ باید باشد؛ نخست، قاعده­ ی نگهداری از اصل موقوفه و دیگری، قاعده ­ی بهره­ گیری از موقوفه مطابق با نیّت واقف. حال، پرسش انجمن از جنابعالی به عنوان متولّی اصلی اوقاف اینست که حداقلّ در رابطه با این رباط­ ها و کاروانسراهای تاریخی، تا چه اندازه در راستای عملی ­نمودنِ این دو قاعده­ ی بنیادی گام برداشته­ اید؟ آیا حقیقتاً روان بانیان و واقفان این بناها- اکنون که بنای احداثی آن­ها بدل به مکانی برای انجام منکرات گردیده است- خرسند از کرده­ ی خویش است و یا ناخرسند؟ چه کسی در سرای باقی پاسخ­گوی ایشان خواهد بود؟
 
جناب آقای مصلحی!
از جنابعالی انتظار نمی­رود که طیِ مدّت مسئولیت خویش، همه­ ی بناهای تاریخی متروکه را مرمّت و مطابق با نیّت واقف احیاء نمایید؛ ولی توقّع اینست که در این راستا گام بردارید و با برنامه­ ریزی­ های اصولی، زمینه­ ی لازم برای احیاء این موقوفات را فراهم آورید، یا حداقلّ کسانی را که با برنامه برای مرمت و احیاء چنین آثاری تلاش می­کنند، از میدان به در نکنید.
 
جناب آقای مصلحی!
به استحضار می­رساند؛ رباط تاریخی موسوم به «قلعه خرگوشی»، در بیابان خرگوشی و در جانب شرقیِ باتلاق زیبای گاوخونی (در فاصله­ی تقریباً  30 کیلومتریِ آن) و در مجاورت جاده­ ی قدیمی اصفهان- یزد (یکی از شعب جاده­ ی ابریشم) واقع شده است و از منظرِ تقسیمات کشوری در حوزه­ ی شهرستان اردکان، بخش عقدا می­باشد. بنای مذکور در عهد صفوی و به دستور شخص شاه عباس و زیر نظر مستقیم او ساخته و یا تجدید بنا شده است. کتیبه ­ی سنگیِ این بنای تاریخی که با خط زیبای علیرضا عباسی، معروف­ترین خطاط دوره­ ی صفوی و از بهترین­ های هنر خطاطی در ایران، تراشیده شده و تاریخ 1023 هجری قمری را بر خود دارد، بر این موضوع صحّه می­گذارد و بر اساس آن، شاه عباس آن را برای شادی روح جدّش (شاه طهماسب صفوی) وقف نموده است.
متأسفانه در حال حاضر، این بنای عظیم و اصیل، کاربری اصلیِ خود را از دست داده است و تبدیل به محلی برای نگهداری دام گردیده است؛ بی­ آنکه دامدار لااقلّ خود را موظّف به نگهداری از اصل موقوفه بداند. از این رو، بنایی که روزگاری فخر شاه بزرگ صفوی بوده است، اکنون بدل به طویله­ ای گردیده که بخشی از آن فرو ریخته و مابقی نیز در آستانه­ ی فرو ریزی است.
 
جناب آقای مصلحی!
از آنجا که یکی از بنیادی­ ترین برنامه­ های انجمن فرهنگی مهرپادین پاسداری و احیاء تک تک حلقه­ های زنجیره­ ی کاروانسراها و رباط­ های ایران را- به مثابه­ ی یکی از مشخصه­ های هویت و فرهنگ ایرانی- می­باشد، قریب یک و نیم سال قبل، انجمن فرهنگی مهرپادین بنا به پیشنهاد یکی از دوستدارانِ پیشینه و فرهنگ ایران­ زمین، بازسازی و احیاء رباط «قلعه خرگوشی» را هدف قرار داد و در همین راستا، در بهمن­ ماه سال 1386 پیشنهاد اجاره ­ی بنای مزبور را با هدف مرمت و احیاء آن در قالب مجموعه ­ای رفاهی و گردشگری، به اداره­ ی اوقاف و امور خیریه­  ی شهرستان اردکان ارائه نمود.
 
پیشنهاد مزبور با استقبال مسئول محترم اداره­ ی اوقاف اردکان مواجه شده و مراحل مقدماتیِ تکمیل پرونده­ ی تقاضای اجاره­ داری به سرعت سپری گردید و در حوزه ­ی اداره ­ی کل اوقاف استان یزد نیز، پس از برخی کش­ وقوس­ ها، نهایتاً با عنایت مسئول امور اوقافی این اداره­ ی کلّ، پرونده­ ی مربوطه تکمیل گردیده و در دی ماه سال 1386 جهت اخذ مجوّز به اداره ­ی کل امور اوقافی سازمان اوقاف ارسال گردید.
از آن هنگام تاکنون، نزدیک به شش ماه سپری شده است و علی­رغم مراجعات مکرّرِ نمایندگان انجمن به اداره­ ی کل امور  اوقافی برای پیگیری موضوع، به سبب کارناشناسیِ کارشناس مربوطه، هیچ گامی در جهت اخذ نتیجه و به سرانجام رسانیدن پرونده برداشته نشده است؛ بیش از سه ماه، انجمن را با این بهانه که مجوزهای اولیه صادر شده و پرونده برای اخذ تأییدیه ­ی نهایی در «گردش کار» (!) است، سرگردان ساختند، و چون بنا به پیشنهاد انجمن، آخرالامر پذیرفتند که منظور از در «گردش کار» بودن، «گم نمودنِ» پرونده است (!)، باز اصرار بر یافتنِ پرونده کردند، و تنها با پافشاری انجمن پذیرفتند که از اداره­ ی کل استان یزد، درخواست ارسال مجدد پرونده را نمایند، و چون تصاویر پرونده به دست آن­ها رسید، به جای آن که جبران اهمال و کم ­کاری های خود در مراحل پیشین را نموده و هر چه سریع­تر در جهت رسیدن به نتیجه پیش روند، اقدام به مانع­ تراشی نموده و با طرح پرسش ­هایی که پیش­تر و در جریان تکمیل پرونده، به وضوح به آن­ها پاسخ داده شده بود، مجدداً رسیدگی به پرونده را به تأخیر انداخته و موکول به ارسال نظریه­ ی اداره ­ی کل استان یزد نمودند؛ در حالی که پیش­تر مدعی بودند موافقت­ ها و مجوزهای اولیه صادر گردیده است.
 
جناب آقای مصلحی!
در برابر پیشنهاد  انجمن فرهنگی مهرپادین مبنی بر سرمایه­ گذاریِ حداقل پانزده میلیارد ریالی در موقوفه­ ی مزبور- زیر نظر دفتر فنی اداره­ی کل اوقاف یزد و به صورت بلاعوض و به نفع موقوفه- پرسیده­ اند که آیا انجمن حاضر است پس از 10 سال اجاره­ داری، موقوفه را بدون ادعای هیچ­ گونه امتیاز و حقوقی تخلیه نموده و تحویل دهد؟
جنابعالی به نیکی می­دانید که انجمن برای مرمت و احیاء «قلعه خرگوشی» که به دور از خطوط آب و برق و گاز و تلفن بوده و از نزدیک­ترین آبادی­ (روستای سورک) حداقلّ 30 کیلومتر فاصله دارد، باید علاوه بر اخذ مجوز از سازمان اوقاف، موافقت نهادها و سازمان­ هایی چون شهرداری اردکان، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، محیط زیست و منابع طبیعی، و بانک را جلب نماید؛ حال تصور نمایید که با توجه به نظام اداری لاک ­پشتی و ناکارآمد موجود، در هریک از نهادهای مزبور دست­کم1.5 سال منتظر دریافت مجوزهای لازم بماند (چنان که در سازمان متبوعه ­ی جنابعالی منتظر مانده­ و هنوز هم
به نتیجه ­ای نرسیده­ است!)، در اینصورت پیش از  آن که حتی دست به کار مرمت اصل بنا ببرد، بیش از نیمی از زمان اجاره­ داری را از دست داده ­است! و پیش از آن که حتی بتواند مجموعه­ ی رفاهی و گردشگریِ «قلعه خرگوشی» را آماده ­ی بهره­ وری نماید، می­باید آن را بدون هیچ­گونه ادعایی تخلیه نموده و تحویل دهد! آیا انجمن می­باید پس از احیاء موقوفه- که سرمایه ­های مالی و انسانی بسیاری را می­ طلبد- آن را به دیگری واگذار نماید؟! این موضوع با کدام عقل سلیم و طبع منطقی سازگاری دارد؟
جناب آقای مصلحی!
آیا هدف شما دفاع از موقوفات است؟ در اینصورت، چگونه است که در اجرایی شدنِ پیشنهاد انجمن فرهنگی مهرپادین که دقیقاً مبتنی بر حفظ اصل موقوفه بوده و در عین حال، نیت واقف را نیز مدنظر دارد، اینگونه مانع­تراشی می­کنید؟
 
جناب آقای مصلحی!
از جنابعالی به عنوان نماینده ­ی مقام معظم رهبری، انتظار می­رود که در راستای تسریع در شکوفاییِ موقوفات، دامنه ­ی اختیارات مسئولین استانی را که قاعدتاً بر شرایط و اوضاع آگاهی بیشتری دارند، گسترده ­تر نموده و ضمن پرهیز از افراط و تفریط، طرحی نو درانداخته و با جسارت بیشتری نسبت به واگذاری مشروع و معقول موقوفات مرده و متروکه اقدام نمایید؛ از این رو که نتیجه­ ی محافظه­ کاری، چیزی جز روزمرّگی و از دست رفتنِ فرصت و ویرانی موقوفات نیست.
در پایان، با عنایت به این واقعیت که بسیاری از بناهای ارزشمند تاریخی از قبیل رباط­ ها، کاروانسراها، قلاع، گرمابه ­ها و امثال آن­ها، موقوفه بوده و در ید اختیار سازمان اوقاف و امور خیریه قرار دارند، پیشنهاد می­گردد تا برای نگهداری و بهره ­برداری هوشمندانه و شایسته از این گونه بناها، که عموماً کاربری اصلیِ خود (مطابق با نیّت واقف یا واقفین) را از دست داده­ و در شرایط بسیار نابسامانی قرار دارند، مدیریتی ویژه و جداگانه تأسیس نموده تا با برنامه­ ریزی بهتر و دقیق ­تر و در عین حال منطبق با موازین شرعی و عرفی نهاد وقف، به نگهداری از اصلِ موقوفات تاریخی پرداخته و در صورت لزوم، کاربری نوینی مطابق با شئونات بنا و نزدیک به خواسته­ ی واقف، برای آن­ها تعریف نمایند.
 
                                            والسلام
                                      علی یزدانی راد
                             دبیر انجمن فرهنگی مهرپادین
یزدفردا
  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا